Навіны
Аднойчы надвячоркам чэрвеня, калі сонца яшчэ грэла, але ужо не так спякота, у вёсцу да нас прыехаў нехта. Гэты нехта выглядаў як мужчына гадоў на дваццаць два і у яго глазах гарэў агонь жыцця і маладосці. Цёмныя кароткія валасы кантрастна сачыталіся з балотнымі вачыма. Ён пастукаўся у дзверы нашай хаткі, якая стаяла адразу каля леса. Яна была маленькая і была збудавана яшчэ калі мой бацька быў маладым-маладым хлапчуком. З таго часу прайшло шмат гадоў, але хата стаяла крэпка. Мой бацька выйшаў да госця, а убачыўшы яго радасна ўсміхнуўся:
-Ну, прыветанне, Іван... Даўно ўжо ты да мяне не заглядваў. Чаму сёння? Чаму не напісаў что прыедзеш?
- І табе не хварэць, Васіль... А не напісаў, таму что сам не ведаў, прыеду лі я. Ну, расказвай, як сямья?
- Раскажу, раскажу. Праходзь у хату, не стой як не родны.
Мужчына прайшоў у хату. Я у ты момант дапамагала маці. Усадзілі мы госця, далі яму ежу і малако. А мой бацька тым часам пачаў расказваць:
- Жывём паціху. Жонку маю, думаю, ты памятаеш. А калі нет, то напомню - Мар'я... - бацька ўказаў на маці, - а вот дачку маю, Дзіну, ты не ведаеш. Радзілася яна чуть больш за год прайшло, як ты вучыцца ўехаў. Ну і ўсё. Жывем. Хазяйства мею, двух свіней, курэй, карову да лошадь. Не вялікае, але сям'ю карміць магу. А ты як? Што адбывалася пасля таго, як ты ўехаў?
- Я... Да нічога. Калі я сеў у цягнік, адчуў, што ўжо сумую. Дачушку тваю сапраўды не ведаю, але спадзяюся, што пазнаёмімся. Мар'я, а як у цябе справы?
Мая мамці ветліва скланила галаву і ціха сказала:
- Дзякуй, усё ў парадку ...
- Дык вось, пра што гэта я ... - дзядзька Іван старанна успамінаў, пра што хацеў расказаць, - А, вось! Прыехаў я ў Мінск. Слаўны горад! Дома больш, каменныя, не тое, што ў нас, у вёсцы. А будынак маёй акадэміі? Цудоўны! Прыйшоў я да рэктара, а той мне і заяўляе: "Які Раткин? Не ведаем такіх! У спісе цябе няма." Як потым аказалася, яны проста пераблыталі ў маём прозвішчы літару "а", на "о". Атрымалася Роткин! Вось смеху было! Але мне гэта не асабліва дапамагло ў ты час. Я вырашыў пайсці на працу, пажыць. Абжыўся. А потым прыходзіць на мой новы адрас ліст з выбачэннямі з акадэміі. Ну, я і вяртауся туды. Адвучыўся на адваката. Цяпер нядрэнна зарабляю, і табе грошай прывёз. - ён усміхнуўся, - а ты, Васіль, так і не адвучыўся! Табе б з'ездзіць, паступіць у тую ж акадэмію куды і я. Адвучыўся б, гадкі 4, і прыехаў. За гаспадаркай я, калі што, прыгледзецца змагу. Ну як, згодны? А тады і Дзіну адвучыць чаму зможаш. У нас жа дагэтуль няма школы, так бо? А ты чытаць, пісаць навучаны. Дык чаму не?
Бацька вагаўся. Он разумеў, напэўна, што амаль кідае нас. Ды і я яго адпускаць вельмі не хацела.
- Я падумаю да заўтра, Вань. Не магу пакінуць вось так гаспадарку. А на што будуць жыць жонка з дачкой? А што там - у сталіцы? - бацька вельмі сумняваўся. Гэта было бачна.
- Я дам табе ключы ад сваёй кватэры, а паступіш па маёй рэкамендацыі. Я здольным быў, і ты, думаю, такі ж. Усё, не абмяркоўваецца. Хоць я і маладзейшы за цябе, але цяпер я настойваю.
- Я падумаю ... - Бацька коратка кіўнуў, - Добра, давайце спаць. Мар'я, куды госця пакладзем?
- Думаю, можна на печы. Вы ж не супраць? - Маці глянула на госця крыху падняўшы галаву.
- Не - не! Я толькі за!
- Тады добра, - маці з палёгкай уздыхнула. А пасля сказала ўжо мне, - доча, ходзем спаць. Позна ўжо. Пакінем мужчын адных.
- Да, мамачка.
Я накіравалася ў свой пакой. Сённяшнія навіны збянтэжылі мяне. Пракручваючы ў галаве ўвесь дзень я проволилсюась ў абдымкі сну.
-Ну, прыветанне, Іван... Даўно ўжо ты да мяне не заглядваў. Чаму сёння? Чаму не напісаў что прыедзеш?
- І табе не хварэць, Васіль... А не напісаў, таму что сам не ведаў, прыеду лі я. Ну, расказвай, як сямья?
- Раскажу, раскажу. Праходзь у хату, не стой як не родны.
Мужчына прайшоў у хату. Я у ты момант дапамагала маці. Усадзілі мы госця, далі яму ежу і малако. А мой бацька тым часам пачаў расказваць:
- Жывём паціху. Жонку маю, думаю, ты памятаеш. А калі нет, то напомню - Мар'я... - бацька ўказаў на маці, - а вот дачку маю, Дзіну, ты не ведаеш. Радзілася яна чуть больш за год прайшло, як ты вучыцца ўехаў. Ну і ўсё. Жывем. Хазяйства мею, двух свіней, курэй, карову да лошадь. Не вялікае, але сям'ю карміць магу. А ты як? Што адбывалася пасля таго, як ты ўехаў?
- Я... Да нічога. Калі я сеў у цягнік, адчуў, што ўжо сумую. Дачушку тваю сапраўды не ведаю, але спадзяюся, што пазнаёмімся. Мар'я, а як у цябе справы?
Мая мамці ветліва скланила галаву і ціха сказала:
- Дзякуй, усё ў парадку ...
- Дык вось, пра што гэта я ... - дзядзька Іван старанна успамінаў, пра што хацеў расказаць, - А, вось! Прыехаў я ў Мінск. Слаўны горад! Дома больш, каменныя, не тое, што ў нас, у вёсцы. А будынак маёй акадэміі? Цудоўны! Прыйшоў я да рэктара, а той мне і заяўляе: "Які Раткин? Не ведаем такіх! У спісе цябе няма." Як потым аказалася, яны проста пераблыталі ў маём прозвішчы літару "а", на "о". Атрымалася Роткин! Вось смеху было! Але мне гэта не асабліва дапамагло ў ты час. Я вырашыў пайсці на працу, пажыць. Абжыўся. А потым прыходзіць на мой новы адрас ліст з выбачэннямі з акадэміі. Ну, я і вяртауся туды. Адвучыўся на адваката. Цяпер нядрэнна зарабляю, і табе грошай прывёз. - ён усміхнуўся, - а ты, Васіль, так і не адвучыўся! Табе б з'ездзіць, паступіць у тую ж акадэмію куды і я. Адвучыўся б, гадкі 4, і прыехаў. За гаспадаркай я, калі што, прыгледзецца змагу. Ну як, згодны? А тады і Дзіну адвучыць чаму зможаш. У нас жа дагэтуль няма школы, так бо? А ты чытаць, пісаць навучаны. Дык чаму не?
Бацька вагаўся. Он разумеў, напэўна, што амаль кідае нас. Ды і я яго адпускаць вельмі не хацела.
- Я падумаю да заўтра, Вань. Не магу пакінуць вось так гаспадарку. А на што будуць жыць жонка з дачкой? А што там - у сталіцы? - бацька вельмі сумняваўся. Гэта было бачна.
- Я дам табе ключы ад сваёй кватэры, а паступіш па маёй рэкамендацыі. Я здольным быў, і ты, думаю, такі ж. Усё, не абмяркоўваецца. Хоць я і маладзейшы за цябе, але цяпер я настойваю.
- Я падумаю ... - Бацька коратка кіўнуў, - Добра, давайце спаць. Мар'я, куды госця пакладзем?
- Думаю, можна на печы. Вы ж не супраць? - Маці глянула на госця крыху падняўшы галаву.
- Не - не! Я толькі за!
- Тады добра, - маці з палёгкай уздыхнула. А пасля сказала ўжо мне, - доча, ходзем спаць. Позна ўжо. Пакінем мужчын адных.
- Да, мамачка.
Я накіравалася ў свой пакой. Сённяшнія навіны збянтэжылі мяне. Пракручваючы ў галаве ўвесь дзень я проволилсюась ў абдымкі сну.
Коментарі