(1) Акрамя Кандрацьеўскіх цыклаў, якія адказваюць нам на пытаньні пра жыцьцёвы шлях тэхналёгій і форматаў эканамічнай дзейнасьці, якія залежаць ад іх, як мяркуюць навукоўцы, можна казаць пра звышвялікія хвалі гістарычнага разьвіцьця, якія сягаюць на некалькі стагодзьдзяў кожная й апісваюць цыклы пад’ёму й заняпаду краін і этнасаў, іх міжнародных і цівілізацыйных магчымасьцяў.
(2) Адсылка да кнігі Ота фон Бісмарка, канцлера Германскай імпэрыі.
(3) https://www.dw.com/ru/400-лет-спустя-уроки-тридцатилетней-войны/a-43883249#:~:text
Дата доступу: 27.08.2020.
(4) https://scientificrussia.ru/articles/10-bloodiest-wars.
Дата доступу: 27.08.2020.
(5) Моргентау Г. Трагедия армянского народа. История посла Моргентау. / Пер. с англ. А.Ю.Фроловой. – М.: ЗАО Центрполиграф, 2009. – С, 9-12.
(6) Гл., напрыклад: Арендт Ханна Ответственность и суждение.
(7) https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%87%D0%B8_(%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%8C).
Дата доступу: 20.06.2020
(8) https://www.belta.by/society/view/dose-lager-smerti-trostenets-308621-2018/.
Дата доступу: 20.06.2020
(9) https://whc.unesco.org/archive/convention-ru.pdf.
Дата доступу: 20.06.2020.
(11) https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%8C.
Дата доступу: 5.07.2020.
(12) Хейзенга й. Homo Ludens. В тени завтрашнего дня / Й. Хейзенга; Пер. с нидерланд. В.Ошиса. – М.: ООО «Издательство АСТ», 2004. – 539, [5] с. – (Philosophy)., С. – 363.
(13) https://encyclopedia.mil.ru/files/VOV/tom7/VOV_Vol7_60-117_Chap2.pdf// Мобилизация экономики СССР и переход к экономике военного времени.
Дата доступу: 4 ліпеня 2020.
(14) Аникеев А. А. Тотальная мобилизация в нацистской Германии в годы Второй мировой войны // https://cyberleninka.ru/article/n/totalnaya-mobilizatsiya-v-natsistskoy-germanii-v-gody-vtoroy-mirovoy-voyny//.
Дата доступу: 4 ліпеня 2020.
(15) Что ждало Германию? СССР не позволил истребить побежденных немцев. // https://politikus.ru/articles/politics/49477-chto-zhdalo-germaniyu-sssr-ne-pozvolil-istrebit-pobezhdennyh-nemcev.html.
Дата доступу: 29 жніўня 2020 года.
(16) https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%BD_%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%83.
Дата доступу: 31 жніўня 2020.
(17) Что ждало Германию? СССР не позволил истребить побежденных немцев // https://politikus.ru/articles/politics/49477-chto-zhdalo-germaniyu-sssr-ne-pozvolil-istrebit-pobezhdennyh-nemcev.html.
Дата доступу: 29 жніўня 2020 года.
(18) https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%BE,_%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%80%D0%B8_(%D0%BC%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D1%88%D0%B8%D0%B9).
Дата доступу: 1.09.2020.
(19) https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%BE,_%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%80%D0%B8_(%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B8%D0%B9)
Дата доступу: 1.09.2020.
(20) https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%B6%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B1%D0%BD%D1%83%D1%82%D1%8C!
Дата доступу: 3.09.2020.
(21) Узгадаем, чаму так важна было Вітаўту заснаваць менавіта каралеўскую агульнапрызнаную дынастыю з перадачай правоў у спадчыну.
(22) http://pravo.by/pravovaya-informatsiya/pomniki-gistoryi-prava-belarusi/kanstytutsyynae-prava-belarusi/akty-belaruskay-narodnay-respubliki/iii-ya-sta-naya-gramata-rady-belaruskay-narodnay-respubliki-za-25-03-1918/
Дата доступу: 22.03.2020.
(23) Зноў-такі нельга забыць і прамы гвалт – акупацыйны рэжым у Заходняй Беларусі ці вельмі неадназначную ролю Арміі Краёвай, якая, па меркаваньнях беларускіх ветэранаў, месцамі ваявала з насельніцтвам ды савецкімі партызанамі болей, чым зь немцамі.
(24) Які пазьней таксама пад пагрозай пакараньня забороняць. Нават і гэта сталася пагрозай да царызму.
(25) Неўры па Герадоту жылі паміж рэкамі Барысфенам (Дняпро), Эрыданам (Дзьвіна) і Танаісам (Дон) і раз на год абарочваліся ваўкамі. Падрабязьней глядзіце, напрыклад, Druvius, 2005, Менск, с.: 10 – 16.
У гэтым сэнсе цікава згадаць пра моўны асьпект Літва < Лютва, ліцвін < люцвін < люты – той, хто абарочваецца зьверам. Прынамсі трэба памятаць пра ролю татэмічна-міфалягічнага ваўка ў дзяржавастваральных працасэх – Усяслаў Чарадзей меўся абарочвацца ваўком па сваім жаданьні, менавіта воўк прыйшоў да Гедыміна падчас сну, пасьля чаго той заснаваў Вільню, другую й галоўную сталіцу Вяліка Княства Літоўскага, Жамойцкага й Русскага.
Распрацаванасьць канцэпту ваўкалака ў нацыянальнай міфалогіі й зусім не адназначна кепскае стаўленьне да яго показвае на вельмі глыбокія, у тым ліку татэмічныя, рысы вобразу. Гл. Слоўнік міфалогіі.
(26) 3 сакавіка 1918 года «лінія Гофмана» падзяліла Беларусь першы раз на Ўсходнюю й Заходнюю.
(27) 18 сакавіка 1921 года па выніках Савецка-польскай вайны.
(28) 20 верасня 1944 года Загадам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР Беласток і 17 раёнаў былі перададзены Польшчы. Мяжа СССР і Польшчы канчаткова аформлена дамовай аб дзяржаўнай мяжы ад 16 жніўня 1945 года.
(29) Договор о передаче Литовской республике города Вильно и Виленской области и о взаимопомощи между Советским Союзом и Литвой (Советско-литовский договор о взаимопомощи от 10 октября 1939 г.), http://docs.historyrussia.org/ru/nodes/137202-dogovor-o-peredache-litovskoy-respublike-goroda-vilno-i-vilenskoy-oblasti-i-o-vzaimopomoschi-mezhdu-sovetskim-soyuzom-i-litvoy-10-oktyabrya-1939-g
(30) Глядзі, напрыклад, «Флаг БНР», прачытана 13 верасня 2020, http://www.vexillographia.ru/belarus/bnr.htm